Composite manuscript of medical works in Italian and Latin (Miscellanea Medica I)

Date:
Early 14th century - Late 17th Century
Reference:
MS.531
  • Archives and manuscripts
  • Online

Available online

view Composite manuscript of medical works in Italian and Latin (Miscellanea Medica I)

Public Domain Mark

You can use this work for any purpose without restriction under copyright law. Read more about this licence.

Credit

Composite manuscript of medical works in Italian and Latin (Miscellanea Medica I). Public Domain Mark. Source: Wellcome Collection.

About this work

Description

Composite manuscript of medical works in Italian and Latin.

Contents

Section 1

1. ff. 1r-58r Giordano Ruffo, De medicina equorum, in Italian

Title: 'Qui se comincio el libro della natione del cauallo come se debbia domare et gouernare et lendermita et li rimedie contra el cauallo inprima dirimo...'

Incipit: 'Se lo cauallo nello principio del suo nasciemento sera nutricato continuamente...'

Explicit: 'Et ancora sie aprouato proueuolo mente in tutta la maris chalcya di messer ionperadore nelle quale furo et furono usate et trouate et tenute perfettissime et buone finto alauda de dio amen. Deo Gratias. amen. amen. Explicit. Quisto libro e de fiorauante de tantino. El quale exchrisse angnolo giouangnie suo fratello ady xxv daprile 1439. AMEN. AMEN.'

f. 58v blank

2. f. 59r 16-line verse in Italian

Begins: 'Si uolete che uno cauallo sia ben perfetto'

Ends: 'Picciole orecchie et locchy como boy'.

3. 59v 12-line verse in Italian

Title: 'Yhesus 1466'.

Begins: 'A fare aqua forte da guarire malattie'.

Ends: 'E volgia tante scala el quarte'

Section 2

4. ff. 2r-38r Peter of Abano, De venenis, in Italian

ff. 2r-5v Prologue

Title: 'Tractato de li veneni facto per maistro piero de abano trato in vulgar'.

Incipit: 'Tratato deli veneni fato per maistro piero de Abano in prima noy metteremo in prologo. Capitolo primo in quale se mete la diuision de li veneni...'

Explicit: '...queluy a chiel sera dato moriri inquel tempo e non innanci. Hic finitus prolegus'.

5. ff. 6r-38r Main text

Title: 'Capitolo primo in lo quale se mete la diuisione de li veneni etc.

Incipit: 'Sapi che el ueneno sie opposito al cibo del corpo nostro...'

Explicit: '...e si quelui a chi el sera dato morira in quelo tenpo e non innanzi'.

6. ff. 38v-42v blank

Section 3

7. ff. 1r-9r Michael Scot, De urinis, in Italian

Title: 'El tratado dele orine segondo che mete Michiel scoto stroligo de Imperador fedrigo'

Incipit: 'Signori vui douete sauere che qua fa fute le Infirmita e le malatie...'

Explicit: '...sono questi i. 4. elementi Fogo tera aqua e aiere etc.'

f. 9v blank

8. ff. 10r-53r Macer Floridus, De viribus herbarum, Italian prose version

ff. 10r-51r Main text

Incipit: 'Mazer el quale el scriue le vertu di algune herbe in lo prinzipio el mete in prima la vertu dell altemilia...'

Explicit: '...e fara andar del chorpo debitamente senza noximento. Deo laux.'

ff. 51v-53r Index

Begins: 'De l'altemilia'.

Ends: 'De lo aloe'.

9. ff. 53v-61r Miscellaneous medical receipts, in Italian

Begins: 'Onguento bon e prouado per saldare...'

Ends: '...e poi sera medexina de metere donde el ne parera. (added by another hand) 'Chastorio yrios una parte iguale'.'

f. 61v blank

10. ff. 62r-68v Averroes, Receptario, in Italian

Incipit: '[Q]uesto libro sia chiamato Auerois Rezetario de mendexina. El qual libro trato de la vertu de le herbe...'

Explicit: '...e due vene che sono de soto e due de sopra. E una vena che tra lo labro'.

11. f. 69r-70r Four receipts in Italian by an early 16th century hand.

Section 4

12. ff. 1r-9v Marbodius of Rennes, Liber lapidum, abbreviated Italian prose version

f. 1r Contents

Begins: 'del diamante. i. del pirrites. 1 vii.'

Ends: 'del pirrites'. lvii'

ff. 1v-9v main text

Incipit: 'Euax Re de Arabia scrisse a Nerone Imperatore...'

Explicit: 'Lo pirites e da colore zialo stretto conle mane scaldato e como fuogho'. (Added by another hand) 'Lo abesto e pietra de colore negro con vene rosse in seme et e molto graue questa pietra scaldata una viatra dura calda vii di'.

13. f. 10r-v A sacerdotal formula in Latin by a later 15th century hand, for the blessing of stones worn on the person.

Begins: 'Mitte lapides in panno nitido et mundo et inter missam antequam dicatur pax domini dicat sacerdos super illos istam benedictionem...'

Ends: 'quod enim sanctum est nisi cum sanctitate custodiri non potest'.

Section 5

14. f. 270r-280v (so foliated) Anonymous, Trattato de' Medici Chinesi, e del The

A short essay, no record of which has been traced. It is probably the work of a Jesuit Missionary: the writer mentions his travels in Siam, a visit to Macao, and another to the Province of Fo-Kien in China.

Title f. 270r: 'Trattato de Medici Chinese e del The'

Incipit f. 271r: 'Li medici Chinesi...'

Explicit: '...di cui hoc parlati'

f. 281r-v blank

Section 6

15. ff. 1r-11r Tesaurus mulierum, in Italian, incomplete

Title f. 1r: 'Tesaurus mulierum'.

Title f. 2r: 'Capitolo primo De li Odori In comuni. E prima Sauon liquido che si chiama Napolitano. Tuoli Cenere de ceruo parte doe...'

Explicit: '...Cum pomi ben stufati se voi profumare piui poluere multiplica el profumo'.

The same text appears in Baltimore, Walters Art Gallery MS W.478, produced c. 1500 in Venice. This text is the sole contents of that manuscript. This copy is incomplete, and ends at what is ca. 14 of the Walters copy. It also lacks the prologue present in the Walters copy, f. 4r. (Information provided by Monica Green in a letter to the Wellcome library dated 20 January 2003)

ff. 11v-14v blank

16. ff. 2r-3v John of Rupecissa, 'De consideratione Quintae Essentiae, end only

Explicit: '...sit laus per infinita secula. Amen. Explicit liber de consideracione quinte essencie omnium rerum pauperibus et euuangelicis viris erogatum'.

17. f. 3v-4r Recipe

Begins: 'Ad conficiendum pannum lineum utilem contra omnem infirmitatem tibiarum. Recipe. xviii. uncias olei oliuarum...'

18. ff. 4v-21v Arnold of Villanova, De aqua vitae

Title: (Added in the upper margin by an early 16th century hand): 'Incipit tractatus vtilissimus de proprietatibus et natura aquae vitae per arnaldum de Villa noua'.

Incipit: [H]umanum corpus cum sit compositum per ingressionem contrariorum...'

Explicit: ' ...Item quid in ea positum non putres[c]it. Explicit liber aque uite ihesu christo sint gracie infinite. Amen. Editus per arnaldum de uillanoua. amen. Amen.'

19. ff. 22r-30v Peter Peregrinus of Maricourt, De lapide magnetis

Title: 'In nomine domini amen. Incipit tractatus de lapide magnetis'.

Incipit: [I]ste tractatus de magnete duas partes continet...'

Explicit: '...ut apte capiant calculum in parte sui casus Sicut presens demonstrat descriptio.' [Diagram]

20. ff. 31r-39r Philo Byzantinus, De ingeniis aquarum

Title: 'In nomine domini amen. Incipit liber philonis de ingeniis aquarum'.

Incipit: '[I]n nomine dei pii et misericordis incipit liber philonis de ingeniis spiritualibus...'

Explicit: '...Et huiusmodi rei hec est figura hic in presencia existens etc.' [Figure.].

21. ff. 39v-41r Anonymous, De aqua ardente

Incipit: '[N]ota quod duplex est aqua ardens...'

Explicit: '...et procurat mihi graciam vestram quia tam diu moratus sum'

22. f. 41v Recipe

Begins: 'Pro calore superfluo curando. Recipe unam unciam zucari molati...'

Ends: 'Ad poltagas et alios humores malos vinum cum tritica factum etc. finito libro sit laus et gloria christo Amen.'

ff. 42r-43v blank

Section 7

23. ff. 1r-30v Gerard of Cremona, Geomantia

Title: 'Incipit Geomancia edita a magistro Gerardo cremonensi'

Incipit: [S]i quis per artem geomanticam...'

Explicit: '...et e de numero 14. Explicit iste liber.'

24. f. 30v Miscellaneous notes

ff. 31r-v blank

25. ff. 32r-34v Robert Grosseteste, De impressionibus aeris

Incipit: 'Ad prenotandum diversam disposicionem aeris propter diuersitatem motuum superiorum...'

Explicit: '...aspexerint se in signis aquosis. Explicit platica [sic] planetarum deo gracias. Amen.'

26. ff. 34v-38r Notes on geomancy, etc. by various hands.

27. ff. 38v-42v Anonymous, De stolio, incomplete

Title: 'De stolio Capitulum 1.'

Incipit: 'Si aliquis quesierit utrum stolium et iter eius sit fortunatum nec ne...'

Explicit: 'Capitulum si in aliquo tempore ab aliquo domino optinebit optatum suum uel e contra aut dominium...nec ne aut honor uel dignitas augmentabitur vel diminuetur'.

Publication/Creation

Early 14th century - Late 17th Century

Physical description

1 volume

290 ll. 4to. 22 x 16 cm. Paper. The last section is on vellum. 18th century half calf binding.

No. 1 On the first leaf is an ornamental initial S, in blue and red with floreated border decoration in red and blue, and red and green: in the lower margin an emblazoned coat of arms [Aldobrandino di Lippo of Florence ?]. Other initials, headings and paragraph marks in red. (59 ll.)

Nos 19 and 20 are illustrated with rough pen-drawings of apparatus, diagrams, etc. No. 14 has a circular pen-drawn zodiacal figure in black and red on fol. 3. 27 has a geomantic figure inred on fol. 36, and zodiacal-geomantic tables in red and black on fol. 37v and fol. 38.

Related material

Walters Art Gallery MS W.478

contains a more complete copy of the Tesaurus mulierum

Finding aids

Database description transcribed from S.A.J. Moorat, Catalogue of Western Manuscripts on Medicine and Science in the Wellcome Historical Medical Library (London: Wellcome Institute for the History of Medicine, 1962-1973).

Languages

Where to find it

  • LocationStatusAccess
    Closed stores

Permanent link